Səvr dağı, Məkkədən cənubdan Haram-ı Şərifə təxminən 5 km məsafədə yerləşən, çoxlu təpələrdən ibarət, irili-xırdalı çoxlu mağaralardan ibarət bir dağdır.
Dağın zirvəsi; Hündürlüyü 1650 metrdir və insandan asılı olaraq təxminən 30 dəqiqədən 1 saata qədər piyada dırmaşmaq olar. Ərəb adı ilə; əl-Gharu Sevr” adlanır.
Sevr dağının İslam tarixi baxımından ən fərqli xüsusiyyəti;
Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) Məkkədən Mədinəyə hicrəti zamanı Hz. Əbu Bəkrin (radiyallahu anh) müşriklərdən gizlənərək 3 gün gizləndiyi Sevr mağarasının evidir.
Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) hicrəti
Peyğəmbərimiz Muhəmməd (sallallahu aleyhi və səlləm) ümməti arasında Məkkəni tərk edib Mədinəyə hicrət etməyə Uca Allah tərəfindən icazə verdi.
Hz. Cəbrail (əleyhissalam) gəlib dedi:
“Gecələr yatdığın yataqda bu gecə yatma!” dedi. Bununla da köç əmri verildi. Uca Allah tərəfindən Peyğəmbərimizə (sallallahu aleyhi və səlləm) hicrət əmri verildikdə bu ayə nazil oldu:
Və de: “Ey Rəbbim, məni haqq dərgahına daxil et, məni haqq çıxışından çıxart və mənə Öz dərgahından bir ixtiyar və yardımçı ver”.
“De: “Ey Rəbbim! (Girəcəyim yerə) salehlik və əmin-amanlıq içində girim. Məni salehlik və əmin-amanlıq içində (çıxdığım yerdən) çıxart. “Mənə Öz hüzurundan bir kömək qüvvəsi ver.” [İsra, 80]
Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) Məkkədən çıxarkən Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh): “İnnə lillahi və inna ilayhi raciun! Rəsulullahı çıxartdılar! “Şübhəsiz ki, onlar da məhv olacaqlar.
Həzrət Muhəmmədin (sallallahu aleyhi və səlləm) hicrətinə icazə verildiyi gün, adəti olmayan günortanın istisində Hz. O, Əbu Bəkrin evinə gəldi. Bu sırada sidr üzərində oturan Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) divanından qalxdı, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm) oturdu və dedi:
“Mənə Uca Allah tərəfindən icazə verildi ki, buradan çıxıb Mədinəyə gedim. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh):
“Ey Allahın Rəsulu! “Səninlə dost olmağımın bir yolu varmı?” deyə soruşdu. Məhəmməd Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm):
“Bəli!” dedi.
Bunun üzərinə Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) sevincdən qışqırdı:“Ey Allahın Peyğəmbəri! Mən bu iki dəvəni bunun üçün hazırlamışdım. Valideynlərim sənə fəda olsun ey Allahın Rəsulu! “Bu iki dəvədən birini götür!” dedi. Məhəmməd Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm):
O dedi: “Mən onu ancaq qiymətini ödəmək üçün alacam”.
Müşrik olmasına baxmayaraq etibarlılığı ilə tanınan Abdullah B. Uraykıtı da yol bələdçisi kimi işə götürdülər. Yolda Hz. Əbu Bəkr Siddiq (radiyallahu anh) bəzən Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) qarşısında, bəzən də arxasında gedirdi. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) onu daim bu vəziyyətdə görəndə:“Ey Əbu Bəkr! “Niyə səni bəzən qarşımda, bəzən də arxamda görürəm?” deyə soruşdu. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh):
“Ey Allahın Rəsulu! Sənin müşriklər tərəfindən axtarıldığını xatırlayanda arxanca gedirəm, səni izlədiyini xatırlayanda isə qarşında yerirəm!” dedi. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm): “Mənim yerinə mənim başıma gələcək bir müsibətin sənə gəlməsini istəyirsənmi?” soruşdu. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh):
“Bəli! Səni haqq dinlə peyğəmbər göndərən Allaha and olsun! “İstərdim ki, gələcəkdə hansı fəlakət sənin yerinə mənim başıma gəlsin.“Ey Əbu Bəkr! “Niyə səni bəzən qarşımda, bəzən də arxamda görürəm?” – deyə soruşdu. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh):
“Ey Allahın Rəsulu! “Kim yadına düşsə ki, müşriklər səni ovlamışlar, mən də sənin ardınca gedəcəyəm, kim də yadına düşsə ki, sənin ardınca gələcəyəm!” dedi. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm): “Məndən başqa mənim başıma gələn bir müsibətin sənə gəlməsinimi istəyirsən?” – deyə soruşdu. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh):
“Bəli! Səni haqq dinlə peyğəmbər göndərən Allaha and olsun! “Kaş ki, sənin yerinə gələcəkdə başıma hər hansı bir bəla gəlsin.
Allah Rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm) və yoldaşı Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) nəhayət, Məkkənin müxtəlif yollarından Sevr mağarasına gəldi.
Bu arada Hz. Əbu Bəkr-i Siddiq (radiyallahu anh):
“Ey Allahın Rəsulu! İcazənizlə mən mağaranı təmizləyənə qədər burada gözləyin!” dedi. Sonra mağaraya girdi, içini təmizlədi və həşərat dəliklərini bağladı. Sonra dedi ki, təmizlədim, gələ bilərsən, ya Rəsulallah! dedi.
Hz. Əbu Bəkr [radiyallahu anh]; Peyğəmbərimizə (sallallahu aleyhi və səlləm) zərər verə biləcək ilan və böcəklərdən təmizləmək üçün mağaranın hər yerini yoxladı, paltarı ilə mağaranın erkək və dişi ilanlarının deşiklərini örtdü. Lakin deşiyi bağlamağa heç nə tapa bilmədiyi üçün dəlik açıq qalıb.
Sevr mağarasında baş verən möcüzələr
Peyğəmbərimiz Məhəmməd (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkr Siddiq (radiyallahu anh) mağaraya daxil olduqdan dərhal sonra Allah-Taalanın əmri ilə mağaranın qabağında onları örtmüş və göstərməyən bir ağac bitdi. Onları gizlətmək üçün bir hörümçək mağaranın qapısına gəldi və torunu mağaranın girişinə səpdi.
İki dağ göyərçinləri gəlib mağaranın ağzında, hörümçəklə ağacın arasında yuva saldılar.
İlanın peyğəmbəri Əbu Bəkr ayağını sancır
Peyğəmbərimiz Məhəmməd (sallallahu aleyhi və səlləm), Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) ilə birlikdə mağaraya girdilər. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) mağaranın ağzında oturdu. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) yorğun olduğu üçün uzanıb mübarək başını Hz. Onu Əbu Bəkrin (radiyallahu anh) dizinə qoydu və yatdı.
Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) açıq deşikdən ilan çıxacağından qorxaraq ayağının dabanı ilə dəliyi bağladı və Peyğəmbərimizə (sallallahu aleyhi və səlləm) zərər verə bilmədi. Hz. Əbu Bəkr Siddiqin dabanını qoyduğu çuxurda ilan var idi. Bu ilan Hz. Siddiq-i Əkbərin (radiyallahu anh) dabanından sancdı.
Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) narahat olmasın deyə yerindən tərpənmədən sakitliyini qorumağa çalışırdı. Zəhər təsir edib yayıldıqca ağrıları boğazına yapışsa da, ağrıları göz yaşlarından süzülməyə başladı. Nəhayət, göz yaşları Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) mübarək gözəlliyinə töküldü.Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm):
– Nə olub, ey Eba Bəkr? soruşdu. Hz. Əbu Bəkr:
– Heç nə yoxdur, ey Allahın Rəsulu!” Peyğəmbərimizin təkidi ilə başına gələnləri izah etməli oldu.
Bunun üzərinə Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm) ona dərhal ayağını çıxarmasını əmr etdi və mübarək barmağı ilə tüpürcəkdən götürüb ilanın sancdığı yerə sürtdü. Allahın izni ilə zəhər dərhal təsirini itirdi və ayağı sağaldı. Sonra ilan öz dəliyindən çıxdı. Hz. Məhəmməd Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) ilana dedi:
– Ey ilan! Bunu niyə etdin? “Məgər bilmirdin ki, o, mənim vəfalı yoldaşım Əbu Bəkrdir və ayağını onun içinə qoymusan? dedi. İlan:“Ey Allah’ın Rasûlü! Uzun zamandır senin buraya geleceğin Allah tarafından bana ilham olundu. Seni görür müyüm görmez miyim endişesi ile bugüne geldim. Ancak bugün de sadık yoldaşın ökçesi ile çıkacağım deliği tıkamıştı. Seni göremem endişesi ile Ebu Bekr sıddîk’ın ayağaını sokmak zorunda kaldım.” dedi.
Bu izahı ne zor bir hikmettir ki, en güvenilir insanı; örümcek, güvercin, yılan, diğer hayvanlar ve taşlar, ağaçlar dahi “Allah’ın Rasulü’dür” diye şahidlik ediyorlarken, müşrikler inkâr ediyorlardı.
Müşriklerin Aramaya Koyulmaları
Efendimiz [sallallahu aleyhi vesellem] ile Hz. Ebu Bekr’in [radiyallahu anh] Sevr Mağarası’nda gizlenmeye gittikleri sırada, aralarında Ebu Cehil’in de bulunduğu bir topluluk, Efendimiz’i [sallallahu aleyhi vesellem] evinde bulamayınca, hemen Hz. Ebu Bekr’in [radiyallahu anh] evine gidip kapısına dikildiler. Hz. Esma binti Ebi Bekr [radiyallahu anhuma] dışarı çıktı. Ona:
“Ey Əbu Bəkrin qızı! Atan haradadır?” soruşdular. Hz. Esma Hatun [radiyallahu anh]:
“And içirəm, atamın harada olduğunu bilmirəm!” Bunu deyəndə Əbu Cəhl əlini qaldırıb yanağına şiddətlə bir sillə vurdu. Hz. Esma Hatunun [radiyallahu anh] sırğası qulağından uçaraq yerə yıxıldı!
Qureyş müşrikləri hər yerdə Peyğəmbərimizi (sallallahu aleyhi və səlləm) axtarırlar. Məkkənin üstündə və altında axtarışa başladılar. Məkkənin bütün dağlarını axtardılar. Peyğəmbərimizi (sallallahu aleyhi və səlləm) tutana böyük bir mükafat veriləcəyi xəbərini bütün insanlara yaydılar.
Kürz B. Alkame və Süraka B. Malik B. Cu’şum adlı iki kəşfiyyatçı təyin etdilər ki, Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) izi ilə getsinlər və onu tapsınlar.
Suraka B. Malik Peyğəmbərimizdən (salləllahu aleyhi və səlləm) təxminən 100 metr aralıda olarkən müşriklərə belə dedi:
“Bu gecəyə qədər heç vaxt yanılmadın!” onlar dedilər.
Hər qəbilənin ağsaqqalları və onların silahla silahlanmış cavanları mağaraya yaxınlaşdılar. Səhər onlardan biri dedi:
“Get o mağaraya bax!” dedi.
Oraya toplaşanlar 25 metr aralıya qədər mağaraya yaxınlaşdılar. Süreka mağaranın içinə baxmaq üçün irəlilədi. Mağaranın ağzında yuva salan iki dağ göyərçinini görən kimi geri döndü.
Özündən soruşdu: “Sənə nə olub? Niyə mağaranın içərisinə baxmadın? soruşdular. Suraka da dedi:
“Mən mağaranın ağzında yuva salan iki dağ göyərçinini görəndə anladım ki, içəridə heç kim olmayacaq!” dedi. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) də Surəkənin danışmasını eşitdi.
Kürz B. Alkame də Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) izini mağaraya apardı; “Yolun dayandığı yer budur!” dedi.
Onlar Sevr dağına çıxıb hörümçək torunun mağaranın qapısı üzərində uzandığını gördükdə müşriklərin işi çətinləşdi. “Ora girsəydi, qapıda hörümçək toru olmazdı!” onlar dedilər. Bəziləri:
“Yenə də gəlin mağaraya girib baxaq!” deyəndə Ümeyye B. Halef dedi:
“Heç bir ağlın yoxdur? Mağarada nə edirsən? Üst-üstə hörümçək torları olan bu mağaraya girəcəksiniz? Vallah, məncə, bu hörümçək toru Məhəmməd doğulmamışdan əvvələ aiddir!” Dedi və onu da ora qoydu.
Müşriklər mağaranın ətrafında dolaşaraq dedilər:
“Əgər onlar mağaraya girsəydilər, göyərçinlərin yumurtaları qırılacaq və hörümçək toru məhv olacaqdı!” onlar dedilər. Əbu Cəhl dedi: “And içirəm ki, o, bizə yaxındır! Lakin o, öz sehri ilə gözümüzü bağladı və biz görə bilmədik!” dedi.
Allah Bizimlədir
Müşriklər mağaranın qarşısında gözləyərkən Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) mağarada baxırdı. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) müşriklərin ayaqlarını başlarının yanında gördükdə dedi:
“Ey Allahın Rəsulu! Başlarını aşağı salıb baxsalar, bizi görəcəklər!” dedi. Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm):
Kədərlənmə, çünki Allah köməyimizdir.
“Kədərlənmə! Şübhəsiz ki, Allah bizimlədir!” dedi. Sonra: “Ey Əbu Bəkr! “Üçüncüsü Allah olan iki nəfər haqqında nə düşünürsən?” dedi.
Uca Allah Quranda bu məsələni belə izah edir:Məgər sən ona kömək etməyəcəksənmi?Həqiqətən, Allah ona kömək etdi ki, kafirlər iki nəfərdən ikincisini mağarada ikən kafirlər onu qovduqları zaman o, öz yoldaşına: “Kədərlənmə. Həqiqətən, Allah bizimlədir. Buna görə də Allah ona rahatlıq nazil etdi və sizin görmədiyiniz qoşunlarla onu dəstəklədi və kafirlərin sözünü ən aşağı, Allahın sözünü isə ən uca etdi.Allah Qüdrətlidir, Müdrikdir.“Əgər ona (Allahın Elçisinə) kömək etməsəniz, (bu işin heç bir əhəmiyyəti yoxdur); Allah ona kömək etdi: Kafirlər onu (Əbu Bəkrlə) iki nəfərdən biri kimi Məkkədən çıxardıqları zaman; mağarada olduqları zaman; dostuna. “Narahat olmayın, çünki Allah bizimlədir” dedi. Sonra Allah ona öz əmin-amanlığını nazil etdi, onu sizin görmədiyiniz bir ordu ilə dəstəklədi və kafirlərin sözlərini alçaltdı. Allahın kəlamı artıq ucadır. Çünki Allah yenilməz qüvvət və hikmət sahibidir”. [Tövbə 40]
Müşriklər, Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkri (radiyallahu anh) tapa bilməyəndə ümidlərini itirmiş halda qayıtdılar. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkri (radiyallahu anh) tapıb özlərinə qaytaran və ya öldürən şəxsə yüz dəvə veriləcəyini bildirdilər.
Müşriklər, Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkri (radiyallahu anh) tapa bilməyəndə ümidlərini itirmiş halda qayıtdılar. Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkri (radiyallahu anh) tapıb özlərinə qaytaran və ya öldürən şəxsə yüz dəvə veriləcəyini bildirdilər.
Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm), cümə axşamı gecəsi Hz. Əbu Bəkri (radiyallahu anh) da götürərək Sevr mağarasına girdi. Cümə, şənbə və bazar günlərini orada keçirdilər.
Hz. Əbu Bəkrin oğlu Hz. Abdullah
Hz. Əbu Bəkrin oğlu Hz. Abdullah (radiyallahu anhuma) çox ağıllı və bacarıqlı bir gənc idi. Atasının əmri ilə hər gecəni Sevr mağarasında Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) ilə keçirirdi. Gecə və sübh vaxtı Əbu Bəkri (radiyallahu anh) tərk edərdi.
Gündüzləri Qureyş müşrikləri ilə birlikdə olub, Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) haqqında deyilənləri dinləyir, müşriklərin hiylə və tələləri haqqında eşitdiklərini əzbərləyir, axşam saatlarında Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) və Hz. Əbu Bəkrə (radiyallahu anh) xəbər verərdi.
Əmir B. Fuheyranın səyləri
Əmir B. Fuheyrə (radiyallahu anh) dedi; Hz. O, Əbu Bəkrə (radiyallahu anh) məxsus heyvanları Məkkəli çobanlarla birlikdə yaydı. Səhər onlarla birlikdə çölə çıxar, axşam qayıdanda isə sürünün gedişini ləngidir, çobanların arxasında qalır, gecə düşəndə sürüsünü, südünü və südünü götürüb Sevr mağarasına qayıdırdı. hər səhər onlara süd gətirin.
Səhər tezdən Məkkəyə döndü Hz. Abdullahın (radiyallahu anh) izlərini arxasınca apardığı sürünün izləri ilə silib ört-basdır edərdi. Səhəri Məkkə çobanlarının yanında keçirdiyi üçün çobanlar vəziyyətin fərqinə varmadılar.
Sevrdən ayrılır
Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm) və onun səhabəsi Sadiq. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) Sevr mağarasında üç gün üç gecə qaldı.
Camaat tamamilə sakitləşdi. Sevr mağarasına daxil olduqdan üç gecə sonra Peyğəmbərimiz (sallallahu aleyhi və səlləm) sübh vaxtı muzdlu kirayə götürülmüş Abdullah B. Uraykıtın müşayiəti ilə Qəsvəyə mindi. Hz. Əbu Bəkr (radiyallahu anh) o biri dəvəyə mindi və yolda onlara xidmət etmək üçün azad edilmiş Əmir B. Fuheyranı götürərək yola düşdü.Bələdçi Abdullah B. Uraykıt onların qarşısına düşdü. Sahil yolu ilə Mədinəyə getmək üçün Sevrdən ayrıldılar.
Ya Rəbbim, sevimli Peyğəmbərimiz Məhəmməd (s) və onun Səddiq dostu Əbu Kuhafenin oğlu Həzrət Əbu Bəkr Siddiqinin (r.a) hicrətdə üç gün qaldığı Sevr dağındakı Səvr mağarası.Bütün Qardaşlarımıza və Bizə Nəsib etsin.
Ziyarət edin və Cənnət Qoxusunu Oradan Hiss edin.
Mənbə:
Hadimu’l-Haremeyn, Həcc və Ümrə Əl Bələdçisi, Semerşah Group, 2019
İslam tarixi, M. Asım Köksal
Tərcümə edəni Gulər Mirxubyarqızı
MuasirMedia.az
