Salyan rayonunda Vağam adlı bir mağara var. El arasında “Həzrət Baba ziyarətgahı” kimi tanın mağara Salyan ərazisində olsa da bu müqəddəs məkan daha çox şirvanlıların inanc yerinə çevrilib və hər il bu müqəddəs yeri yüzlərlə insan ziyarət edir. Lakin elm aləminə bir o qədər də məlum olmayan bu ziyarətgahın – Vağam mağarasınınisə ciddi tədqiqatlara ehtiyacı var.
Vağam Salyandan təxmnən 40 kilometr aralıda, Şirvan şəhərindən isə 15 kilometr cənub-şərqdə Kürovdağda yerlşir. Mağara şirvanlılar tərəfindən müqəddəs yer sayılır və bu müqəddəs məkan el arasında “Həzrət Baba ziyarətgahı” kimi tanınır. Hər il bu müqəddəs ocağı yüzlərlə insan ziyarət edir və sonra ziyarətlərini İsmayıllının Basqallı kəndindəki “Babadağ”da davam etdirirlər.Müxtəlif xəstəlikdən əziyyət çəkən bəzi insanlar şəfa tapmaq, bəziləri isə niyyətlərinin həyata keçməsi üçünməhz bu müqəddəs ocağa üz tuturlar. Müqəddəs yeri ziyarətə gələn Fatma Abbasova deyir ki, mən bura 1968 – ci ildən gəlirəm. O vaxtlar burada məscid yox idi, elə bir mağara var idi. Uzaq məsafə olmasına baxmayaraq piyada gəldiklərini söyləyən müsahibimiz deyir ki, Məhərrəm ayında ziyarətçilərin sayı daha çox olur. Fatma Abbasova deyir ki, övladı olmayanlar, xəstəlikdən əziyyət çəkənlər daha çox burada qurbanlar kəsir… Tədqiqatçı-publisist Eldar Qəmərlinin vaxtilə apardığı araşdırmalarına görə, Vağamın müqəddəs yer sayılması 933-1051-ci illərdə yaşamış Azərbaycanın görkəmli alimi, filosof, səyyah, şair və tədqiqatıçsı Şeyx Məhəmmədəli Əbu Abdullah ibn Übeydullah ibn Əhməd Şirvani Baba Kuhinin adı ilə bağlıdır. Rəvayətlərə görə, müqəddəs hədisləri toplamaq üçün dünyanın bir çox ölkələrini gəzən Baba Kuhi qardaşı ilə mübahisədən sonra əvvəlcə indiki Pirssat düzünə, sonra isə Vağama gələrək bir neçə il burada yaşayıb. Bundan sonra “Babadağ”da məskunlaşıb. Ehtimallara görə, “Babadağ”da onun adı ilə bağlı olduğu üçün ziyarətgaha çevrilib. Elə dəfn olunduğu Şirazın Cəfərabad kəndinin yaxınlığındakı məzarı da ziyarətgah hesab olunur. Vağam Baba Kuhininadı ilə tanınsa da mağaranın yaşı 1 – 1,5 milyon illərə gedib çıxır. Çünki Vağam ibtidai insan məskənidir. Tədqiqatçıların fikrincə, ziyarətgahın iki addımlığında ikinci bir mağara da olub. Lakin hansı səbəblərdən isə həmin mağara çökərək dağılıb. Ziyarətgah olan Vağamın üst qatı iri daş və qayalardan ibarətdir. Hündürlüyü 2 metrdən çox olan mağaranın dayanaqlığını artımaq üçün sonradan 2 sütun düzəldilib. Elm aləminə çox az məlum olan Vağam özündə bir çox sirləri yaşadır və bu günə kimi bu sirlər hələ də qalmaqdadır. Odur ki, tariximizin qaranlıq səhifəsinə işıq tutmaq üçün “Həzrət Baba ziyarətgahı”nın-Vağam mağarasının ciddi tədqiqatlara ehtiyacı var.
Vağam Salyandan təxmnən 40 kilometr aralıda, Şirvan şəhərindən isə 15 kilometr cənub-şərqdə Kürovdağda yerlşir. Mağara şirvanlılar tərəfindən müqəddəs yer sayılır və bu müqəddəs məkan el arasında “Həzrət Baba ziyarətgahı” kimi tanınır. Hər il bu müqəddəs ocağı yüzlərlə insan ziyarət edir və sonra ziyarətlərini İsmayıllının Basqallı kəndindəki “Babadağ”da davam etdirirlər.Müxtəlif xəstəlikdən əziyyət çəkən bəzi insanlar şəfa tapmaq, bəziləri isə niyyətlərinin həyata keçməsi üçünməhz bu müqəddəs ocağa üz tuturlar. Müqəddəs yeri ziyarətə gələn Fatma Abbasova deyir ki, mən bura 1968 – ci ildən gəlirəm. O vaxtlar burada məscid yox idi, elə bir mağara var idi. Uzaq məsafə olmasına baxmayaraq piyada gəldiklərini söyləyən müsahibimiz deyir ki, Məhərrəm ayında ziyarətçilərin sayı daha çox olur. Fatma Abbasova deyir ki, övladı olmayanlar, xəstəlikdən əziyyət çəkənlər daha çox burada qurbanlar kəsir… Tədqiqatçı-publisist Eldar Qəmərlinin vaxtilə apardığı araşdırmalarına görə, Vağamın müqəddəs yer sayılması 933-1051-ci illərdə yaşamış Azərbaycanın görkəmli alimi, filosof, səyyah, şair və tədqiqatıçsı Şeyx Məhəmmədəli Əbu Abdullah ibn Übeydullah ibn Əhməd Şirvani Baba Kuhinin adı ilə bağlıdır. Rəvayətlərə görə, müqəddəs hədisləri toplamaq üçün dünyanın bir çox ölkələrini gəzən Baba Kuhi qardaşı ilə mübahisədən sonra əvvəlcə indiki Pirssat düzünə, sonra isə Vağama gələrək bir neçə il burada yaşayıb. Bundan sonra “Babadağ”da məskunlaşıb. Ehtimallara görə, “Babadağ”da onun adı ilə bağlı olduğu üçün ziyarətgaha çevrilib. Elə dəfn olunduğu Şirazın Cəfərabad kəndinin yaxınlığındakı məzarı da ziyarətgah hesab olunur. Vağam Baba Kuhininadı ilə tanınsa da mağaranın yaşı 1 – 1,5 milyon illərə gedib çıxır. Çünki Vağam ibtidai insan məskənidir. Tədqiqatçıların fikrincə, ziyarətgahın iki addımlığında ikinci bir mağara da olub. Lakin hansı səbəblərdən isə həmin mağara çökərək dağılıb. Ziyarətgah olan Vağamın üst qatı iri daş və qayalardan ibarətdir. Hündürlüyü 2 metrdən çox olan mağaranın dayanaqlığını artımaq üçün sonradan 2 sütun düzəldilib. Elm aləminə çox az məlum olan Vağam özündə bir çox sirləri yaşadır və bu günə kimi bu sirlər hələ də qalmaqdadır. Odur ki, tariximizin qaranlıq səhifəsinə işıq tutmaq üçün “Həzrət Baba ziyarətgahı”nın-Vağam mağarasının ciddi tədqiqatlara ehtiyacı var.
MUASIRMEDIA.AZ
Yaqub Mehdioğlu Salyan
