Türkiyə Cümhuriyyətində Məhkəmə Sistemi Türkiyə Cümhuriyyəti, hüququn aliliyini təmin etmək və vətəndaşların hüquqlarını qorumaq məqsədilə müstəqil və çoxpilləli bir məhkəmə sistemi qurmuşdur. Bu sistem, ədalətə xidmət etmək üçün müxtəlif məhkəmə orqanlarından ibarətdir və ölkənin hüquq sistemində mühüm rol oynayır. Türkiyə Cümhuriyyətindəki məhkəmə sistemi, müstəqil və obyektiv qərarların verilməsi prinsipi ilə fəaliyyət göstərir. Məhkəmə Orqanlarının Strukturu Türkiyədə məhkəmə sistemi, müxtəlif instansiyalardan və xüsusi məhkəmələrdən ibarətdir. Hər bir məhkəmə orqanı öz funksiyalarını yerinə yetirərək ədaləti təmin etməyə çalışır. Birinci Instansiya Məhkəmələri (Asliye Hukuk Mahkemesi) Bu məhkəmələr, mübahisələrə ilk dəfə baxan və qərar qəbul edən orqanlardır. Asliye Hukuk Mahkemesi, mülki və kommersiya işləri ilə yanaşı, cinayət və inzibati işlərə də baxır. Burada verilən qərarlara qarşı apellyasiya şikayəti mümkündür. Hər bir işin öz xüsusiyyətlərinə görə, hakimlər müvafiq qanunlara əsaslanaraq qərar qəbul edirlər. Apellyasiya Məhkəmələri (İstinaf Mahkemesi) Apellyasiya məhkəmələri, birinci instansiya məhkəmələrinin qərarlarına qarşı verilən şikayətləri araşdırır. İstinaf Mahkemesi, hər bir qərarı nəzərdən keçirir və düzgünlüyünü qiymətləndirir. Əgər qərar qanuni və ədalətli deyilsə, məhkəmə qərarını ləğv edə bilər və ya işin yenidən baxılması barədə qərar verə bilər. Ali Məhkəmə (Yargıtay) Yargıtay, Türkiyənin ən yüksək məhkəmə orqanıdır və apellyasiya mərhələsinin sonuncu instansiyasıdır. Bu məhkəmə, apellyasiya məhkəmələrindən verilən kassasiya şikayətlərini nəzərdən keçirir və qərarları nəzərdən keçirir. Ali məhkəmənin qərarları qanunlara son qərar verir və bu qərarlar məhkəmələr tərəfindən icra edilməlidir. Konstitusiya Məhkəməsi (Anayasa Mahkemesi) Anayasa Mahkemesi, Türkiyənin hüquq sistemində xüsusi rol oynayan orqandır. Bu məhkəmə, qanunların və digər hüquqi aktların Türkiyənin Konstitusiyasına uyğunluğunu yoxlayır. Əgər hər hansı bir qanun və ya normativ hüquqi akt Konstitusiyaya zidd hesab edilirsə, Konstitusiya Məhkəməsi onu etibarsız sayır və ləğv edir. Bu məhkəmə, ölkədəki hüquqi nizamı qorumaqda əsas rol oynayır. Məhkəmə Hakimiyyətinin Müstəqilliyi Türkiyədə məhkəmə hakimiyyəti müstəqil bir orqan olaraq fəaliyyət göstərir. Bu müstəqillik, məhkəmələrin yalnız qanunlara əsaslanaraq və heç bir xarici təsir olmadan qərar qəbul etmələrini təmin edir. Hakimlər və prokurorlar, öz işlərinə müdaxilə edilməməsi prinsipi ilə fəaliyyət göstərir və yalnız hüquq qarşısında cavabdehdirlər. Bu müstəqillik, ədalətin təmin olunmasında və qanunun aliliyinin qorunmasında mühüm rol oynayır. Məhkəmələr və ədalət prinsipi Türkiyə Cümhuriyyəti məhkəmə sistemində ədalət, əsas prinsip olaraq qəbul edilir. Hər bir vətəndaşın hüquqlarını qorumaq, mübahisələri ədalətli şəkildə həll etmək və qanunun aliliyini təmin etmək məqsədilə fəaliyyət göstərilir. Məhkəmələr, hüququn və ədalətin bərpası üçün obyektiv yanaşma nümayiş etdirir və hər bir tərəfə bərabər mübahisə hüququ verir. Nəticə Türkiyə Cümhuriyyətində məhkəmə sistemi, hüquq və ədalətin qorunması üçün möhkəm təməl təşkil edir. Birinci instansiya, apellyasiya və ali məhkəmələr, qanunların tətbiqi və hüquq mübahisələrinin həlli baxımından vacib rol oynayır. Həmçinin, Konstitusiya Məhkəməsi ölkənin qanuni nizamını qorumaq üçün xüsusi bir vəzifə yerinə yetirir. Türkiyə, məhkəmə sisteminin müstəqilliyini və ədaləti qorumağa davam edir.
MUASİRMEDİA.AZ
Yeganə Quluzadə Dicle Universiteti, Hüquq Fakültəsi 2-ci kurs tələbəsi
Yeganə Quluzadə Dicle Universiteti, Hüquq Fakültəsi 2-ci kurs tələbəsi