Prezident Ərdoğan, “Təcili ehtiyac duyulan ləvazimatların Qəzzaya çatdırılması bizim üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu məsələ təkcə yardım məsələsi deyil, həm də insanlıq məsələsidir. Bunu yaxından izləməyə davam edirik” dedi.
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan “8 Noyabr Zəfər Bayramı” mərasimində iştirak etdiyi Azərbaycandan Türkiyəyə qayıdarkən təyyarədə jurnalistlərin suallarını cavablandırıb.
Prezident Ərdoğan Azərbaycanın 8 Noyabr Zəfər Bayramını ən səmimi duyğularla qeyd etdiyini, vətənləri uğrunda canlarını fəda edən şəhidlərin xatirəsini yad etdiyini bildirib, qazilərə təşəkkürünü bildirib.
Prezident Ərdoğan 5 il əvvəl 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycana ən güclü dəstəklərini nümayiş etdirdiklərini və 2020-ci il dekabrın 10-da Azadlıq Meydanında keçirilən qələbə paradını Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə birlikdə izlədiklərini bildirib. O, 2021-ci ildə imzalanmış Şuşa Bəyannaməsi ilə müttəfiqlik səviyyəsinə yüksələn əlaqələrin hər sahədə konkret layihələrlə daha da möhkəmləndiyini vurğulayıb.
Prezident Ərdoğan həmçinin bu səfər zamanı Əliyevlə ikitərəfli münasibətləri qiymətləndirmək fürsəti əldə etdiklərini, qeyd etmələrə Pakistanın baş naziri Şahbaz Şəriflə yanaşı, bir çox ölkədən nazir və nümayəndələrin də qatıldığını qeyd edib. O, davam etdi:
Xatırlayırsınız ki, mayın 28-də, Azərbaycanın müstəqillik günündə biz üç lider Laçında üçtərəfli Zirvə görüşümüzün ikinci görüşünə toplaşmışdıq. Bu gün bizim cənab Şahbaz Şəriflə də ikitərəfli görüşümüz oldu. Münasibətlərimizdən əlavə, biz Pakistan və Əfqanıstan arasında son hərbi eskalasiyanın qarşısını almaq üçün tədbirləri müzakirə etdik. Bildiyiniz kimi, biz bu iki qardaş ölkə arasında münaqişənin aradan qaldırılması üçün Qətərlə vasitəçilik prosesləri həyata keçiririk. Məqsədimiz atəşkəsin davamlılığını təmin edəcək tədbirlər və mexanizmləri həyata keçirmək və bölgədə terror fəaliyyətlərinə həmişəlik son qoymaqdır.
Bu, Azərbaycanı regionda sülhün memarı kimi vurğulayacaq”.
Prezident Ərdoğan Qarabağda davam edən yenidənqurma və bərpa işlərini təqdirlə izlədiklərini və bu səyləri dəstəkləməyə davam etdiklərini vurğulayıb.
Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesi kontekstində atılan addımları alqışladıqlarını vurğulayan prezident Ərdoğan avqustun 8-də Vaşinqtonda müxtəlif vəsilələrlə tərəflər arasında əldə olunan razılaşmadan məmnun olduqlarını bildirib. Cənubi Qafqazda 30 ildən çox davam edən qeyri-sabitlikdən sonra davamlı sülh və əmin-amanlıq üçün bir fürsət pəncərəsinin açıldığını vurğulayan Prezident Ərdoğan bunları söylədi:
Sülh prosesinin tezliklə başa çatması müharibənin qalibi olan Azərbaycanı regionda sülhün memarı kimi önə çıxaracaq. Bu fikirlərlə bütün azərbaycanlı qardaş və bacılarımızı Qələbə günü münasibətilə bir daha təbrik edir, ölkəm və millətim adından ən səmimi sevgilərimi bildirirəm. Mən də Azərbaycanı qeyd edəcəyi Bayraq Günü münasibətilə əvvəlcədən təbrik edirəm. Səfərimiz zamanı həmişə olduğu kimi bizi səmimi qonaqpərvərliklə qarşılayan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə və bizi qucaq açıb qarşılayan qardaş Azərbaycan xalqına minnətdarlığımı bildirirəm.
Kocaelinin Dilovasında ətir fabrikində baş verən yanğında həyatını itirənlərə Allahdan rəhmət diləyən və ailələrinə başsağlığı verən prezident Ərdoğan, “Yanğınla bağlı araşdırma başladıldı. İlkin olaraq 3 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarıldı. Biri ağır yaralanan bəzi dövlət məmurlarımız haqqında həbs qərarı verildi. hələ də müalicə olunurlar ki, bu qardaş və bacılara Allahdan tez şəfa diləyirəm”.
Qələbədən sonra regionda sülh küləkləri əsir”.
Bir jurnalistin “Qarabağ Müharibəsinin beşinci ildönümündə Türkiyənin dəstəyində ən kritik məqam və sizcə, dönüş nöqtəsi nə olub? Bu dəstək Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv dövlətlər üçün presedent olacaqmı?” sualına Prezident Ərdoğan Qarabağ zəfərinin təkcə Azərbaycanın deyil, həm də türk dünyasının qələbəsi olduğunu bildirib.
Bu anlaşmanı “iki dövlət, bir millət” ruhunda davam etdirəcək bir addımı davam etdirdiklərini vurğulayan prezident Ərdoğan, “O gün dost-düşmənə “Türkiyə sona qədər Azərbaycanın yanındadır” dedik. Hələ ilk addımı atmamışdan əvvəl biz Türkiyəyə dəstək verdiyimizi bəyan etmişik, mühəndislərimizin təri ilə istehsal olunan sistemlər türk zehninin, türk iradəsinin, türk cəsarətinin simvolu olub, zəfərdən sonra bölgədə sülh küləkləri əsməkdədir və biz də Ermənistanla normallaşma prosesini həyata keçirməkdən məmnunuq”.
Biz Azərbaycanın hüquqlarının tapdalanmasına heç vaxt icazə verməyəcəyik.
Prezident Ərdoğan həmkarlarına Azərbaycanın hüquqlarının tapdalanmasına əsla icazə verməyəcəklərini söylədiklərini vurğulayaraq, Qarabağla bağlı bunları deyib:
“Hazırda qardaşım İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Qarabağda genişmiqyaslı inkişaf təşəbbüsü həyata keçirilir. Qarabağda yollar, tunellər, kənd təsərrüfatı layihələri, evlər bir-birinin ardınca ucalır. Biz bu prosesdə Azərbaycana lazımi töhfələri veririk. Azərbaycan xüsusilə infrastruktur baxımından, həm də son zamanlar siyasi situasiyaya yaxın olan Heydərin ardınca gedən siyasi vəziyyət baxımından dəyişiklik və transformasiya prosesini yaşayır. Əliyevin səlahiyyət müddətində və cənab İlham müəllimin nə vaxt və harada baş verdiyini çox yaxşı bilirəm.
“Biz millətimizin mirasını Fələstinli qardaş və bacılarımıza çatdırmaq üçün səylə çalışırıq”.
“Qəzzəyə humanitar yardımın çatdırılmasında hələ də bəzi çətinliklər var. Biz mümkün qədər tez həll olunacağına ümid edirik. Qarşıdan qış gəlir, sığınacaq problemi isə böyükdür. Vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları kampaniyalara başlayır. Hökumətimizin böyük ümummilli yardım kampaniyası gündəmdə olacaqmı?” sualına isə prezident Ərdoğan cavab verib ki, Türkiyə Qəzzaya ən yüksək səviyyədə yardım etməyə davam edir.
Türk millətinin bu mövzuda çox həssas olduğunu vurğulayan prezident Ərdoğan, 17-ci “Xeyirxahlıq gəmisi”nin Əl-Arişə çatdığını, lakin yardım dəhlizlərinin qəsdən bağlandığını, humanitar yardımın bölgəyə çatmasına mane olduğunu vurğulayıb. Prezident Ərdoğan çıxışını belə davam etdi.
“Hər gün 600 yük maşını humanitar yardıma icazə verilməli idi, lakin onların verdikləri bu vəd belə yerinə yetirilmir. Biz millətimizin irsini Fələstinli qardaş və bacılarımıza çatdırmaq üçün səylə çalışırıq. Dost və qardaşlarımızla təmaslarımızda bu mövzuda müzakirələr və planlar hazırlayırıq. Təcili ehtiyac duyulan ləvazimatların bölgəyə daşınması bizim üçün ən vacib məsələ deyil. Bu, həm də insanlıq məsələsidir, biz bu günə qədər qida, dərman, sığınacaq, sağlamlıq avadanlığı, geyim və gigiyena məhsulları göndərilib və gələcəkdə də səylərimizi davam etdirəcəyik.
Prezident Ərdoğan Suriyaya qayıdışlarla bağlı sualı cavablandırarkən bildirib ki, qaçqın məsələsi Türkiyədə ən çox istismar edilən məsələlərdən biridir. Xüsusilə CHP-nin bu məsələdən geniş şəkildə istifadə etdiyini ifadə edən prezident Ərdoğan, “Son seçkidə CHP və onun prezidentliyə namizədi biabırçı şəkildə irqçi kampaniya apardı. Bu irqçi kampaniyanın nəticəsi məlumdur. Bəlkə də bu adamın getməsinin səbəbi budur. Çünki bu məsələdən sui-istifadə edib, insanları həddən artıq hədəfə alıblar. ölkəmizə sığınan məzlum suriyalılar bir neçə səs üçün burada nəticə əldə edə bildiklərini düşünürdülər, amma bu mövzuda vicdan, insanlıq, qardaşlıq mənasını həmişə vurğulamışıq. Buna görə də, “Ənsar olaraq, bu mühacirləri qovmayacağıq və çıxara da bilməyəcəyik” dedik və bu gün də olsa, sona qədər sözümüzü tutduq”.
Suriyanın şimalında mənzil tikintisinə başlanıldığını açıqlayan prezident Ərdoğan, bu işlərin davam etdiyini, Suriyanın birlik, həmrəylik, sülh və sabitliyi gücləndirdikcə dünyanın müxtəlif ölkələrinə səpələnmiş qaçqınların geri dönüşünün də sürətləndiyini bildirib.
“Görün, indi biz haradayıq? Suriyaya qarşı sanksiyalar qaldırıldımı? Onlar oldu. Nə oldu? Nə olacaqdı? Siyasətdə məsələ üfüqlər, üfüqlər məsələsidir… Əgər üfüqün varsa, problemləri həll edə bilərsən, amma üfüqün yoxdursa, heç nəyi həll edə bilməzsən”, – o deyib. O, 2016-cı ildən Suriyaya qayıdanların sayının 1 milyon 290 min nəfərə çatdığını və bu rəqəmin hər keçən gün artdığını vurğulayıb. Onlar üçün bu müsbət və ümidverici nəticələri dilə gətirən prezident Ərdoğan, “Zəlzələ bölgəsindən bəhs etdiniz. Bu bölgədən, xüsusilə də Qəzzaya konteynerlərin daşınması üçün hazırlıqlarımız davam edir. Həmkarlarımız bunun üzərində işləyir” dedi.
Bu konteynerlərlə biz, inşallah, bölgəni ən yüksək imkanlarla təmin edəcəyik. İnşallah, fələstinlilərin yaşamağa davam edəcəyi yeni Qəzzanın inşası zamanı bu konteynerləri qardaşlarımıza verəcəyik” dedi.
“Baş verənlər insanlığın vicdanını qanadır”
“Sudanda iki ilə yaxındır vətəndaş müharibəsi gedir. Türkiyənin Sudandakı hadisələrə münasibəti necədir?” sualına isə prezident Ərdoğan, plansız hərəkət etmənin mümkün olmadığını vurğulayaraq, “Əvvəlcə plan, sonra layihə. Bunları edəcəyik. Üstəlik, Sudan davamlı olaraq Türkiyənin əlini uzatmasını gözləyən bir ölkədir. Orada hər ağrı, hər qırğın daha çox ürəyimizi parçalayır. Bizdən gözləntiləri var, bu gözləntilər qarşısında dostlarımızla birlikdə qiymətləndirməyə və verə biləcəyimiz dəstək üzərində işləməyə davam edirik.”
Prezident Ərdoğan iki ilə yaxındır Sudanda minlərlə insanın həyatını itirdiyini, milyonlarla insanın didərgin düşdüyünü, sürgün edildiyini, uşaqların aclıq və xəstəliklə mübarizə apardığını bildirib. Sudandakı münaqişənin həllinə və qardaşlar arasında qan tökülməsinə son qoyulacağına ümid etdiyini ifadə edən prezident Ərdoğan, “Baş verənlər insanlığın vicdanını da yaralayır. İnanırıq ki, bu münaqişə bir an əvvəl bitməli və dialoq yolu ilə həll yolları tapılmalıdır. Biz bu məsələdə yükümüzün ağır olduğunu çox yaxşı bilirik. Biz Türkiyə olaraq sülh və təhlükəsizliyi təmin etmək üçün burada nələrin baş verdiyini yalnız uzaqdan izləyə bilmərik. Sudan xalqı əmin ola bilər ki, Türkiyə onların yanındadır.
“Ümid edirəm ki, F-35-lərlə güclü bir fürsətimiz olacaq”.
Prezident Ərdoğan, “F-16 və F-35 ilə bağlı sual vermək istəyirəm. Eurofighter təyyarələri ilə bağlı son razılaşma yekunlaşdı. Türkiyə hava inventarını yavaş-yavaş gücləndirir və mühüm inkişaflar yaşanıb. Vaşinqtona son səfərinizdən sonra F-16 və F-35 mövzuları da gündəmdə idi. Görəsən, bu səfərdə irəliləyiş olubmu?” Eurofighter ilə bağlı işlərin yaxşı getdiyini söyləyərək. O, Eurofighter ilə bağlı həm Böyük Britaniya, həm də Almaniya ilə müsbət addımlar atdıqlarını, Qətər və Omanla da müzakirələr apardıqlarını qeyd edib.
Onların bəzi Eurofighterlərini də ala bilərik. Bu razılaşmaları yekunlaşdıra bilsək, inşallah ölkəmiz üçün müsbət irəliləyişlər üzə çıxacaq. Bundan başqa, ölkəmizdə atdığımız müdafiə sənayesi addımları ilə Türkiyə əhəmiyyətli imkanlardan istifadə edəcək. Texniki müzakirələr və irəliləyiş vacibdir. Təbii ki, F-16 və F-35 məsələsi də var. ABŞ prezidenti Trampla son görüşlərimizdə F-35 ilə bağlı müsbət addımlar atdıq. Ümid edirəm ki, verilən vədlər yerinə yetiriləcək və F-35-lərlə güclü potensialımız olacaq.
Siz Xalq Alyansı daxilində heç bir problem olmadığını, MHP lideri Dövlət Baxçalı ilə hər an görüşlərin ola biləcəyini bildirdiniz. Prezident Ərdoğan ilk olaraq bu görüşün nə vaxt baş tutacağı ilə bağlı suala belə cavab verdi:
“Tarix deməyəcəyəm, amma bu həftə Ankaraya qayıdandan sonra başqanla əlaqə yarada bilsək, görüş təyin edə bilsək, ya onları ziyarət edəcəm, ya da dəvət edəcəyəm, bizə baş çəkmələrini təmin edəcəyik. Onsuz da aramızda heç bir problem yoxdur. Bildiyiniz kimi, noyabrın 10-u bazar ertəsi Ankarada olacağıq. Qayıdan kimi əlaqə yaradaraq, tədbir görəcəyik”.
Bu dil nə dövlət ənənələrimizə, nə də millətimizin ləyaqətinə yaraşır”.
Prezident Ərdoğan, “Son günlər Özgür Özəl növbəti dəfə sərt, hədələyici, hətta təhqiredici açıqlamalar və ritorika ilə ictimaiyyət qarşısına çıxır. Bunu necə qiymətləndirirsiniz? Ana müxalifət hörmət əsasında siyasət apara bilmir, təhdidlərə, təhqiramiz ifadələrə əl atır?” aşağıdakı qiymətləndir
Bilirsiniz, böyük bir deyimimiz var: “Kürpənin içində olan sızar”. Yəqin ki, Özgür Özelin hərəkətlərinə qarşı açdığımız məhkəmə iddiasını eşitmisiniz. Artıq iddia qaldırılıb. Sağ olsun, vəkillərim onların işini diqqətlə izləyirlər. Bu yaxınlarda başqa bir məhkəmədən 200 min lirə təzminat qazandıq. Bunun da əvəzi ödəniləcək. Vəqflərə gedəcək. İnşallah, bu 500.000.000-ı qazansaq, daha da yaxşı olar. Yorulmadan və əsəbiləşmədən bu işlərdə qalib gəlmək həqiqətən də ən doğru şeydir. Onu da vurğulamaq istərdim ki, CHP sədrinin söylədiyi sözlər, cümlələr, ittihamlar onun öz vəziyyətinin təsvirindən başqa bir şey deyil. Onlar onun böhrandan qidalanmaq, xaosdan kömək istəmək və münaqişəni qızışdırmaqla manşetlərə çıxmaq vərdişinin davamıdır. Bu dil nə dövlət adət-ənənəmizə, nə də millətimizin ləyaqətinə yaraşır. Biz heç vaxt CHP-nin bizi sürükləməyə çalışdığı səviyyəyə əyilə bilməyəcəyik və edə bilmərik. Bu səviyyəyə enmək nə bizə yaraşır, nə də millətimizə haqq qazandıra bilərik.
“Ailə institutu güclü olan qalib gəlir”
“Ailə ilinin açılış mərasimində və müxtəlif vaxtlarda LGBTQ+ vasitəsilə ailə institutunun korlanmasına cəhdlər edilərkən, əhali artım tempimizin mənfi tendensiya olduğunu elan etdiniz. İl ərzində 81 əyalətin hamısında 10 mindən çox müxtəlif tədbir keçirilib. Əslində, ötən cümə xütbəsinin mövzusu ailə olub. Bundan başqa, nikah və övladlığa rəğbət bəsləmək vacib olub. Nəhayət, Ailə ilini başa vurmaq üzrəyik. Prezident Ərdoğan sualı belə cavablandırdı:
“Ailə sivilizasiyamızın kökü, dəyərlərimizin daşıyıcısı və bizi müəyyən edən ən müqəddəs qurumdur. Ailə bizim üçün hər şeydən önəmli məsələdir. Biz müdafiə sənayemizi inkişaf etdirdiyimiz və ölkəmizin təhlükəsizliyi üçün kibertəhlükəsizlik tədbirləri gördüyümüz kimi, biz də ailələrimizi yeni nəsil hücumlardan qorumalıyıq. Ailə ilində bizim üçün ən vacib məsələ ailəmizin bu kimi funksiyalarına heç vaxt son qoymamaqdır. LGBTQ+ güclü ailə institutlarına sahib olanlar inkişaf edir.” Prezident Ərdoğan Türkiyədə ailə institutlarının güclü olduğunu vurğulayaraq çıxışını belə davam etdirdi:
Ona görə də biz daha güclü addımlarla irəliləyəcəyik. Biz buradan uzaqlaşa bilmərik və belə bir sürüşməyə yol verə bilmərik. Təəssüf ki, hazırda əhalinin artım tempimiz 1,7% səviyyəsindədir. Bu intihardır. Biz bunu həll etməliyik. Türkiyənin əhalinin artım tempinin bu həddə çatması dözülməzdir. Biz boş yerə ən azı 3 uşaq demirik. Niyə ən azı 4 və ya 5 olmasın? Gəlin bunu sürətləndirək və inşallah ölkəmiz əhalinin artım tempinin artması ilə gələcəyə daha da güclənəcək.
Prezident Ərdoğan, “Türkiyə Pakistan və Əfqanıstan arasındakı gərginlikdə vasitəçi rolunu öz üzərinə götürdü. Pakistanın baş naziri Şahbaz Şəriflə görüşdünüz. Bu məsələ qaldırıldımı?” aşağıdakı kimi:
“Mümkündürmü? Müdaxiləmiz hazırda müsbət istiqamətdə inkişaf edir. İnşallah, nəticə müsbət olacaq və böyük ehtimalla bu həftə Xarici İşlər Nazirimiz Hakan Fidan, Milli Müdafiə Nazirimiz Yaşar Gülər və Milli Kəşfiyyat Təşkilatının (MİT) direktorumuz İbrahim Kalın Pakistana səfər edəcəklər. Orada bu məsələləri müzakirə edəcəklər və tezliklə Ankarada da prosesin başlanacağına inşallah, Ankarada yekun vurulacaq. Biz daimi atəşkəs və sülhə ümid edirik və tərəflərə təmkinli olmağı tövsiyə etməyə davam edirik”.
Cumhurbaşkanlığı Kommunikasiyalar Müdirliyini aşağıdakı sosial media hesablarından izləyə bilərsiniz.
MUASİRMEDİA.AZ
TƏRCÜMƏ EDƏN GÜLƏR AMİN
