Haziran 1941’de Stalin’in emriyle Sovyet antropologlar Emir Timur’un mezarını açmak isterler. Amaçları Altınorda Devleti’ne son vererek Rusların tarih sahnesine çıkmasına neden olan Emir Timur’un kemiklerini incelemek ve büstünü yaptırmaktır. Ayrıca bu mezarın gerçekten Emir Timur’a ait olup olmadığını da teyit etmek istiyorlardı.
Çalışmalar 2 haziran 1941’de Timur’un mezarının yanında bulunan oğlu şahruh’un mezarının açılmasıyla başlar. kemikler oldukça harap bir vaziyette olsa da kafatası oldukça iyi durumda bulunur.
5 haziran 1941’de yine aynı türbe içinde bulunan Şahruh’un oğlu Uluğ Bey’in mezarı açılır. Uluğ Bey’in kemik ve kafatası oldukça iyi korunmuş halde bulunur. Ekibin bir sonraki hedefi Timur’un mezarıdır. Kazı çalışmasının filme alınması görevi de bir Özbek Türk’ü olan Malik Kayumov’a verilir.
19 haziran 1941’de Timur’un mezarının açılması için çalışmalara başlanır. Ancak aksilikler yakalarını bırakmaz. Mezarın mermer dış kapağının açılması 21 haziran 1941 öğle saatlerini bulur. bu sırada içeride aydınlatma ve havalandırma sorunu yaşanır. Malik Kayumov’un anlatışına göre, verdikleri 1-2 saatlik arada üç tane yaşlı adam gelerek mezarın açılması halinde savaş çıkacağı uyarısı yaparlar. Ellerindeki eski bir Arapça kitaptan Timur’un mezarının açılması halinde savaş çıkacağına dair bölümü Malik Kayumov’a okuturlar. Kayumov, bu üç ihtiyarı kazı ile ilgili son kararı verecek olan bölge yöneticisinin yanına götürür. Yönetici, ihtiyarları “bunlar boş sözler “ diyerek tersler, ihtiyarlar da kızarak uzaklaşır, bir daha da ortada görülmezler.
21 haziran saat 15:30’da kazı ekibinden Gerasimov, mermer kaplı dış tabutun içinde yer alan ağaç tabutun tahtalarını sökmeye başlar. İçeride sağ yanağı üzerinde yüzü Kıble’ye dönmüş şekilde yatan Timur’un iskeletine ulaşırlar. Cesedin Timur’a ait olduğunun en önemli işaretlerinden birisi, Timur’un aldığı yara sonucu aksaklığına sebep olan sağ uyluk bölgesindeki kemik patolojisidir. Ayrıca sağ bacak, sola göre biraz daha kısadır. Benzer olarak sol omuz sağ omuza göre daha yukarıdadır.
21 haziran 1941 akşamı ekip mutlu bir şekilde dinlenmek için otele geri döner. Ülkenin her tarafına Timur’un mezarının açıldığı ve kalıntılara ulaşıldığı bilgisi ulaştırılır. Bir sonraki gün radyo’dan Almanya’nın Eovyetler’e savaş açtığını öğrenirler. Hitler 22 haziran 1941’de Barbarossa Harekatı’na start vermiştir. Timur’un mezarının açılmasının üzerinden 24 saat geçmeden savaş başlamıştır.
Miranşah ve Muhammed Sultan ile devam etmesi düşünülen çalışma iptal olur. Elde edilen parçalarla Moskova’ya dönülür ve rivayet odur ki Timur aynı şekilde Semerkant’taki mezarına tekrar konulduğunda Sovyetler, Almanya’ya karşı 2.Dünya Savaşı’nın en şiddetli cephesi olan Stalingrad (volgograd) Savaşı’nı kazanır.
MM.AZ
