Tibbin tarixi, insan həyatını xilas edən möhtəşəm kəşflərlə doludur.
Bu kəşflərdən biri də ortopediya sahəsində inqilab edən İlizarov aparatıdır. Bu möcüzəvi tibbi cihaz minlərlə insanın həyatını xilas edib, əlillikdən qurtarıb və onlara yeni həyat bəxş edib. Onun yaradıcısı – Qavriil Abramoviç İlizarov – sadə həkimdən dünya şöhrətli alima çevrilən, adı əbədi olaraq tibbin tarixində qalmış şəxsdir.
Kim idi Qavriil İlizarov?
Yəhidi millətindən olan Qavriil İlizarov 15 iyun 1921-ci ildə Qusar şəhərində doğulub. Orta məktəbi də Qusar şəhərində bitirib. O, gənc yaşlarından elmə və təbabətə böyük maraq göstərirdi. II Dünya müharibəsi illərində o, həkim kimi fəaliyyətə başlayaraq çox sayda yaralı əsgərin həyatını xilas etmişdi. Müharibədən sonra isə ortopediya və travmatologiya sahəsində çalışaraq, sınıqların daha tez və düzgün sağalması yollarını araşdırmağa başladı.
İlizarov aparatının yaranma hekayəsi
1950-ci illərdə İlizarov çox sadə, amma eyni zamanda möcüzəvi təsir göstərən bir ideya irəli sürdü: sınıq və ya əyri sümükləri xaricdən xüsusi halqa və metal çubuqlar vasitəsilə sabitləmək. Beləliklə, 1951-ci ildə İlizarov aparatı ixtira edildi.
Bu aparatın mahiyyəti ondan ibarət idi ki, sümüyün sınıq hissələri xaricdən dəmir halqalarla birləşdirilir və tənzimlənə bilən çubuqlar vasitəsilə sümüyün böyüməsinə və düzgün istiqamətdə sağalmasına şərait yaradır. Bu, həm sınıqların sağalmasında, həm də ayaqların uzadılmasında inqilabi üsula çevrildi.
Dünyada şöhrət qazanan kəşf
Uzun müddət bu aparat yalnız Sovet İttifaqında istifadə olunurdu. Lakin onun möcüzəvi nəticələri bütün dünyada səs saldı. 1960-70-ci illərdə artıq Avropa, ABŞ və Asiya ölkələrindən həkimlər Qavriil İlizarovun klinikasına gələrək bu üsulu öyrənirdilər.
Bu cihazla:
-
Çox mürəkkəb sınıqlar sağaldıldı,
-
Əlil arabasına məhkum insanlar ayağa qalxdı,
-
Ayaq uzunluqları bərabərləşdirildi,
-
Hətta bəzi anadangəlmə ortopedik qüsurlar aradan qaldırıldı.
İlizarovun mirası
Qavriil İlizarovun adı bu gün də ortopediya və travmatologiya sahəsində dahi kimi xatırlanır. Onun kəşfi milyonlarla insana sağlamlıq bəxş edib. Hal-hazırda İlizarov üsulu dünyanın onlarla ölkəsində tətbiq olunur.
O, ömrünün sonuna qədər elmi işini davam etdirmiş, həkimlərin yeni nəsli üçün böyük məktəb yaratmışdır.
1979-cu ildə Lenin mükafatı laureatı olmuşdur. 1981-ci ildə Sosialist Əməyi qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvü olmuşdur. 1990-larda ABŞ-yə səyahət etmişdir. 71 yaşında, 1992-ci il 24 iyulda ürək tutmasından vəfat etmişdir.
MUASİRMEDİA.AZ
